Kalorimetre (Isı sayacı), merkezi ısıtma sistemi ile ısıtılan binalarda ve endüstriyel sistemlerde; gidiş ve dönüş hattı üzerinde oluşan sıcaklığı ve farkını sensörler aracılığıyla ölçen, aynı zamanda geçen su miktarını da hesaplayarak matematiksel formüller aracılığıyla harcanan toplam ısı enerjisini kilowatt cinsinden gösteren elektronik ölçüm cihazıdır.
Kalorimetre 3 ana unsurdan oluşmaktadır.
Kalorimetreler temelde ultrasonik ve Mekanik kalorimetre olmak üzere iki çeşit olarak üretilmektedir.
Hareketli bir mekanizma olmadan içinden geçen ısıtılmış su hızının ölçülmesi ile çalışan ölçü aletleridir. Hesaplama ünitesi ve sensörler mekanik kalorimetre ile benzerdir.
Suyun hızını hassas bir mekanizmaya sahip pervane sistemi ile ölçen ve yine hesaplama ünitesi ve sensörlere sahip ölçü aletleridir.
Sıcaklık , bir cismin sıcaklığının ya da soğukluğunun bir ölçüsüdür. Bir sistemin ortalama molekülerkinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. (1)
Isı, belirli sıcaklıktaki bir sistemin sınırlarından, daha düşük sıcaklıktaki bir sisteme, sıcaklık farkı nedeniyle transfer edilen enerjidir. Isı da iş gibi bir enerji transfer biçimidir. Isı sistem sınırlarında ve geçiş hâlinde iken belirlenebilir. Her ikisi de birer eğri fonksiyonudurlar. Bir başka deyişle, ısı ve iş geçiş hâlindeki enerjilerdir. Isı sıcak bir maddenin soğuk maddeye ilettiği sıcaklığı sağlayan bir enerji türüdür.(2)
Isı sayacı ise aktarılan bu enerjinin ölçüldüğü cihazdır. Kullanım yeri genellikle, ısı transferi yapan cihazların ödemeye esas teşkil edecek şekilde tüketim değerlerinin belirlenmesidir.
Binalarda yaygın olarak kullanılması Binalarda Enerji Verilmiliği Kanunu'ndan(3) sonradır.
Isıtma ve soğutma sistemlerinde tüketilen ısı miktarının ölçülmesinde kullanılan cihazlardır. Merkezi ısıtma sistemine sahip, tesisat yapısı kolektörlü (mobil) sistemlerde kullanılır.
Isı sayacı, harici ve dâhili (kompakt sayaçlarda gövde üzerindedir) sıcaklık sensorları ile gidiş sıcaklığını ve dönüş sıcaklığını ölçerek arasındaki farkı hesaplar. Aynı zamanda geçen debiyi de anlık olarak ölçerek tüketilen enerjiyi bulur.
Artan enerji maliyetlerinin en büyük gider kalemlerinden biri haline geldiği günümüzde, enerjinin verimli kullanılmasını teşvik edecek ve yürürlükteki kanun ve yönetmeliklere uygun herkezin sadece kendi kullandığı kadar ödemesini sağlayacak bir sistemdir.
Kalorimetre (ısı sayacı) tek kolonlu (yeni binalar) da ısı giderlerinin paylaştırılması için sadece ilk datanın alındığı cihazdır.
5267 sayılı "Enerji verimliliği Kanunu" ve 26847 sayılı yönetmelik gereği mevcut ve yeni yapılacak birden fazla bağımsız bölüme sahip merkezî veya bölgesel ısıtma sistemli ve sıhhî sıcak su sistemli binalarda, ısıtma ve sıhhî sıcak su giderlerinin, bağımsız bölüm kullanıcılarına nasıl paylaştırılması gerektiğini usûl ve esasları belirlemektir. Yönetmeliğe göre;
Kalorimetrenin kullanılması durumunda hesaplama: